تابع شیب Slope ماکزیمم آهنگ تغییرات مابین هر سلول و سلول همسایه را محاسبه می کند. که خروجی نقشه شیب بر حسب درصد شیب و یا درجه شیب محاسبه می شود.
تقسیم بندی شیب
برای کاربری استفاده از شیب چند نوع تقسیم بندی وجود دارد:
1- شیب مخدوم
بر اساس محدوده کلاسهای زیر تقسیم بندی می شوند (بر حسب درصد)
-
2-0 ( کاربرد برای شهرسازی)
-
5-2 (احداث باغات مسثمره و کشاورزی متمرکز)
-
8-5 (سیستمها تحت فشار)
-
12-8 (آبیاری قطره ای)
-
15-12 (دیم کاری)
-
30-15 (حد توسعه متعارف)
-
65-30 (مرتع داری و جنگلداری)
-
65 > (حیات وحش و حفاظت)
2- FAO
بر اساس محدوده کلاسهای زیر تقسیم بندی می شوند. (بر حسب درصد) و بیشتر برای سیل و هیدرولوژی کاربرد دارد.
-
5-0
-
10-5
-
25-10
-
45-25
-
45>
مراحل تهیه نقشه شیب
الف- تولید نقشه شیب
1- وارد محیط ArcMAP شوید و نقشه DEM مورد نظر را را فراخوانی کنید. (به طور مثال topodr را از مسیر زیر فراخوانی کنید. )
C:\arcgis\arcTutor\spatial analyst\DEM
2- از نوار ابزار Spatial Analyst بر روی منوی Spatial Analyst کلیک و سپس گزینه Surface Analysis و در انتها بر روی Slop کلیک کنید.
3-در پنجره slop در بر روی فلش drop_down کلیک و toporm را انتخاب کنید. در قسمت Outpuut measeurment گزینه Degree را تیک کنید. در قسمت Zfactor برای تبدیل واحد xوy به واحد z می توانید عدد مورد نظر را وارد کنید در این تمرین چون تبدیلی صورت نمی گیرد عدد 1 را وارد کنید. در قسمت Output cell size اندازه پیکسل خروجی را تعیین کنید دقت داشته باشید که کمتر از این عدد نمی توانید وارد کنید. و بر روی آیکون کلیک و مسیر خروجی را مشخص کنید و به نام slop ذخیره کنید. و در انتها بر روی ok کلیک کنید.
ب- تعیین تعداد کلاسهای شیب
1- بر روی نقشه شیب در قسمت TOC راست کلیک و گزینه Properties را کلیک کنید. و سپس بر روی تب Symbology کلیک کنید.
3- بر روی گزینه Classify کلیک کنید . در پنجره Classification در قسمت Break Value حد بالای مقادیر شیب مورد نظر (5،10،25،45 ) تایپ کنید. در ضمن آخرین عدد را بدون تغییر باقی گذارید و در خارج از این اعداد تایپ شده کلیک کنید.( دقت داشته باشید هیچ کدام از اعداد در حالت انتخاب نباشند.) (در این تمرین بر اساس روش FAO طبقه بندی می کنیم.) و بر روی Ok کلیک کنید.
شیب | Break Value |
5-0 | 5 |
10-5 | 10 |
25-10 | 25 |
45-25 | 45 |
45> | بدون تغییر عدد |
4- در پنجره Layer properties بر روی Apply و سپس بر روی ok کلیک کنید.
ت- Reclassify نقشه تهیه شده
در این مرحله ما با استفاده از نقشه تولید شده، می خواهیم به پیکسلها کد بدهیم به همین دلیل Reclassify می کنیم.
1- از نوار ابزار Spatial Analyst بر روی منوی Spatial Analyst کلیک و سپس گزینه ReClassify کلیک کنید. دقت داشته باشید که در قسمت Layer لایه slop فعال باشد.
2-در پنجره Reclassify در قسمت Set value to reclassify بر روی سطر NoData را انتخاب و بر روی گزینه Delete Entries کلیک کنید.
2- بر روی آیکون کلیک و خروجی را به نام slopr در مسیر زیر ذخیره کنید.
C:\arcgis\arcTutor\spatial analyst\DEM
ج- تبدیل به پلیگون
1- از نوار ابزار Spatial Analyst بر روی منوی Spatial Analyst کلیک و بر روی گزینه Convert و در انتها بر روی Raster to Features کلیک کنید.
2- بر روی فلش drop_down در قسمت input raster کلیک و لایه slopr را انتخاب کنید. و بر روی آیکون کلیک و به نام slop در مسیر زیر ذخیره کنید. بر روی Ok پنجره Raster to Feature کلیک کنید.
د- اضافه کردن فیلد
1- بر روی لایه پلیگونی slop در قسمت TOC راست کلیک و گزینه Open Attribute را کلیک کنید.
2- بر روی گزینه Option کلیک و سپس بر روی گزینه Add Filed کلیک کنید.
3- در پنجره add Field در قسمت Name نام slop و بر روی فلش drop_down در قسمت Type کلیک و نوع فرمت را Text انتخاب کنید. در قسمت Lengthطول فیلد را 7 تایپ کنید.(به ازای هر کارکتر، 2 بایت سیستم فضا اشغال می کند.) و در انتها بر روی ok کلیک کنید.
3- برای انتخاب GRIDCODE برابر با 1 که نشان دهنده شیب 5-0 می باشد. بر روی Options کلیک و سپس گزینه Selected by Attribute را کلیک کنید.
4- در پنجره Select by Attributes بر روی GRIDCODE دابل کلیک کنید تا در قسمت متنی مشاهده شود سپس بر روی آیکون و عدد یک را تایپ کنید. و بر روی Apply کلیک کنید.
مشاهده می کنید که GRIDCODEهای برابر با یک انتخاب شده اند در گام بعدی به این GRIDCODEها محدوده 5-0 نسبت می دهیم.
5- بر روی سربرگ فیلد slop راست کلیک و گزینه Field Calculator را کلیک کنید.
6- در قسمت متن عبارت “5-0” را تایپ و بر روی Ok کلیک کنید.
مشاهده می کنیم که تمام GRIDCODEها یک انتخاب شده در فیلد SLOP مقدار 5-0 وارد شده است. برای بقیه GRIDCODها گام 4 به بعد برای GRIDCODها جدید تکرار کنید.
-
5 -0 برای GRIDCOD برابر یک
-
10-5 : برای GRIDCOD برابر دو
-
25-10: برای GRIDCOD برابر سه
-
45-25: برای GRIDCOD برابرچهار
-
45>: برای GRIDCOD برابر پنج
ه- برچسب گذاری بر اساس فیلد SLOP
1- بر روی پلیگون SLOP در جدول محتویات TOC راست کلیک و گزینه Properties را کلیک کنید.
2- بر روی تب Symbology در پنجره Layer Properties کلیک کنید.
3- در قسمت Show بر روی Catergories کلیک و از لیست باز شده بر روی Unique values را انتخاب کنید.
4-بر روی فلش drop_down در قسمت Value Field کلیک و فیلد slop را انتخاب کنید.
5-بر روی گزینه Add All Value کلیک کنید. درضمن با استفاده از آیکونهای ،
مکان شیب های را جابجا کنید.
6- بر روی Apply و سپس Ok کلیک کنید.
نقشه شیب در شکل زیر مشاهده می شود.