2- پیشینه
2-2- پیشینه سیستم‌های تعیین موقعیت اتوماتیک وسایل نقلیه
اولین سیستم تعیین موقعیت اتوماتیک وسایل نقلیه را می‌توان ارابه‌های تعیین جهت جنوب دانست که در حدود 200 تا 300 سال قبل از میلاد مسیح (تقریبا 1000 سال قبل از اختراع قطب‌نما) به وجود آمدند. در اواخر دهه 60 میلادی تاکنون سیستم‌های تعیین موقعیت اتوماتیک وسایل نقلیه متنوعی گسترش یافته‌اند که در این جا نتایج حاصل از اجرای این سیستم‌ها و گزارش‌های تحقیقات انجام گرفته بررسی می‌گردد .
بر اساس پروژه حمل و نقل شهری در سن آنتونیو در سال 1984 که بر روی 500 خودرو انجام گرفت هر ناظر در مرکز کنترل می‌تواند تقریبا بر 25 وسیله نقلیه در یک مسیر ساده نظارت داشته باشد و سن اطلاعات هر وسیله نقلیه نباید از 30 ثانیه بیشتر باشد .
بر طبق مطالعات مدیریت بزرگ‌راه‌های فدرال ایالات متحده در سال 1986، تقریبا 7% از مسافت طی شده خودروهای شخصی و بالغ بر 12% از زمان رانندگی به علت ناوبری و مسیریابی ضعیف تلف می‌گردد. هزینه‌های اضافی ناشی از این زمان تا 45 میلیارد دلار در سال می‌باشد .
بر اساس گزارش اداره محاسبات کلی ایالات متحده در سال 1991، نتایج ارائه شده نشان می‌دهد که با استفاده از سیستم‌های تعیین موقعیت اتوماتیک وسایل نقلیه در بزرگ‌راه‌ها، زمان مسافرت 15% کاهش می‌یابد. گزارش‌های دیگر مزایایی را از جمله 12-8% کاهش در مصرف سوخت، 8% کاهش در انتشار هیدروکربن و 18% کاهش در تصادفات جاده‌ها برمی‌شمرند .
تحقیقات French نشان می‌دهد که ناوبری و هدایت مسیر خودرو به صحت تعیین موقعیت 10 تا 25 متر برای تعیین خیابان در حال عبور و تقاطع پیش رو نیازمند است. برای ردیابی کامیون‌های برون‌شهری صحت تعیین موقعیت 500 تا 1000 متر برای تعیین بزرگ‌راهی که کامیون از آن عبور می‌کند قابل قبول می‌باشد و برای ردیابی کامیون‌های درون‌شهری معمولا صحت تعیین موقعیت 100 تا 300 متر مورد نیاز می‌باشد .
2-3- سیستم‌های تعیین موقعیت اتوماتیک وسایل نقلیه موجود در منطقه
مدار یکی از سیستم‌های تعیین موقعیت اتوماتیک وسایل نقلیه می‌باشد که توسط شرکت عربستانی Advance Electronics Co.(AEC) و با هدف رفع نیازهای محلی و منطقه‌ای کشورهای عضو شورای همکاری‌های خلیج فارس ایجاد گردیده است. این سیستم یک ابزار ردیابی مبتنی بر کامپیوتر می‌باشد که مدیریت قوی‌تر و هوشمندتر خودروهای حمل ونقل را امکان‌پذیر نموده و به اپراتور سیستم امکان مونیتور خودروها از طریق تعیین موقعیت با استفاده از تکنولوژی ماهواره‌ای GPS را می‌دهد. بدین‌ترتیب موقعیت خودرو با استفاده از یک ابزار ردیابی دقیق تعیین و بهمراه سایر اطلاعات مربوطه بطور همزمان به یک مرکز کنترل منتقل می‌گردد. بدینسان در ایستگاه مرجع با دریافت و نمایش این اطلاعات بر روی یک نقشه کامپیوتری اپراتور سیستم ضمن در دست گرفتن کنترل ناوگان امکان بهبود مدیریت بحران را برای کاربران سیستم فراهم می‌نماید.
شرکت مرسدس بنز آلمان سیستم ناوبری داخل ماشین Murshid را جهت پوشش پنج کشور عضو شورای همکاری خلیج(امارات متحد عربی، عربستان سعودی، کویت، بحرین و عمان) ارائه نموده است. این سیستم رانندگان را بصورت گام به گام با استفاده از صدا و یا علائم خاص بر روی نقشه و جزئیات مربوط به شهرهای اصلی این کشورها شامل اطلاعاتی در رابطه با تسهیلات عمومی، هتلها، پارکها، پمپ بنزینها، زمینهای گلف، سایر مکانهای توریستی و نمایندگیهای فروش مرسدس بنز راهنمایی می‌نماید. شکل 1 نمایی از ابزار ناوبری داخل ماشین Murshid را نشان می‌دهد.
شکل 1- نمای ابزار ناوبری داخل ماشین Murshid
در سال 1994، گروهBMW یک سیستم کاملا یکپارچه ارائه نمود که در آن یک مونیتورLCD با کیفیت بالا همانند یک نمایشگر چند منظوره شامل سیستم ناوبری اتومبیل مبتنی بر GPS، تلفن همراه، سیستم صوتی، تلویزیون، سیستم امنیتی و تهویه اتوماتیک عمل می‌نمود.
Mallah (نسل دوم سیستم ناوبری BMW در منطقه خاور میانه و امارات متحد عربی) نتیجه سالها بررسی پژوهش وتحقیق این گروه می‌باشد که در آن یک سیستم ناوبری کامپیوتری گویا (بر مبنای سیستم تعیین موقعیت ماهواره‌ای GPS) با راننده در ارتباط بوده و بصورت گام به گام راننده را تا رسیدن به مقصد نهایی هدایت و مسیر دقیق تا مقصد را نمایش می‌دهد. شکل 2 نمایی از ابزار ناوبری داخل ماشین Mallah را نشان می‌دهد.
شکل 2- نمای ابزار ناوبری داخل ماشین Mallah
کمپانی Ceanet، بعنوان اولین کمپانی سازنده سیستم تعیین موقعیت اتوماتیک مبتنی بر GPS در مالزی، در سال 1994 شروع به کار نمود. Ceanet پیشرو در امر طراحی، اجرا و بازاریابی محصولات AVL با نام تجاری Megatrax می‌باشد.
سیستم ناوبری داخل ماشین یک تکنولوژی پیشرفته و سرویس اطلاعات ترافیک بر مبنای اطلاعات موقعیت دریافتی از ماهواره‌های GPS می‌باشد که با استفاده از بانک اطلاعات ترافیکی و ارائه یک نمای سه بعدی از مسیر حرکت و هدایت صوتی و تصویری در زمینه‌های مختلف نظیر هدایت اتومبیل، مسیریابی بهینه، اطلاع از وضعیت ترافیک و تسهیلات موجود کاربرد دارد. در این راستا شرکت کره‌ای Jaty Electronics Co. با هدف تحقیق در زمینه طراحی و تولید تجهیزات سیستم ناوبری داخل ماشین (در کنار مونیتورهای LCD و تجهیزات مخابراتی و …) در سال 1989 تاسیس گردید.
در ایران، چند سیستم تعیین موقعیت اتوماتیک وسایل نقلیه تجاری به وجود آمده‌اند که بنا به کاربرد از سیستم‌های مخابراتی گوناگون استفاده می‌نمایند.
