روش ها
این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و امور تجربی نویسنده است و به دنبال آن است تا این نرم افزار را جهت کاربردهای آن در علوم پزشکی به منظور پهنه بندی بیماری ها معرفی نماید.
یافته ها
فرایند تحلیل اطلاعات در سیستم اطلاعات جغرافیایی
نرم افزار GIS چهار قابلیت اساسی را در رابطه با داده های زمین مرجع فراهم می آورد:
الف . ورودی داده ها،
ب. مدیریت داده ها،
ج. پردازش و تحلیل داده ها،
د. خروجی داده ها.
به طور اجمال قابلیت های GIS نسبت به سیستم های اطلاعاتی مشابه و روش های دستی را می توان به شرح ذیل بیان داشت:
قابلیت جمع آوری، ذخیره، بازیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات با حجم زیاد؛ قابلیت برقراری ارتباط بین اطلاعات جغرافیایی (نقشه)، اطلاعات غیرجغرافیایی (جداول اطلاعاتی ) و ایجاد امکانات تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی با استفاده از اطلاعات غیرجغرافیایی و برعکس؛ توانایی انجام طیف وسیعی از تحلیل ها مانند روی هم قراردادن لایه ها، پیدا کردن اشیای مختلف با استفاده از خاصیت نزدیکی آن ها به یک شی ء خاص، شبیه سازی، محاسبه ی تعداد دفعات وقوع یک حادثه در فاصله ی
مشخص از نقطه یا نقاط معین؛ داشتن دقت، کارایی ، سرعت عمل زیاد و سهولت در به هنگام سازی داده ها؛ توانایی انجام محاسبات آماری مانند محاسبه ی مساحت و محیط پدیده های مشخص شده ؛ قابلیت ردیابی و بررسی تغییرات مکان های جغرافیایی در طول زمان و قابلیت استفاده برای مکانیابی پروژه های .( مختلف ( 3
گردآوری اطلاعات
داده هایی که باید در GIS وارد شوند، دو نوع هستند :
-
داده های توصیفی که بیانگر ویژگی ها و خصوصیات عوارض هستند.
-
داده های مکانی که نشان دهنده ی موقعیت و شکل عوارض میباشند.
داده های توصیفی
با توجه به نوع بررسی و موضوع تحقیق، این داده ها متفاوت هستند. به عنوان مثال در تحقیقات پزشکی داده های توصیفی شامل تعداد نفرات مورد تحقیق، سال تحقیق، تفکیک جنسی افراد، تفکیک سنی و …
داده های مکانی
به اطلاعاتی گفته می شود که درباره ی مکان، شکل، و روابط میان عوارض جغرافیایی در سطحی از زمین و بر روی نقشه هستند و اغلب به صورت مختصات ذخیره می گردند. کیفیت این داده ها تأثیر بسزایی در تجزیه و تحلیل داده های به کار رفته در تشکیل بانک اطلاعاتی خواهد داشت (4).
عملیات قرار دادن لایه ها بر روی یکدیگر این عملیات برای ادغام و ترکیب اطلاعات لایه های مختلف و به وجود آوردن لایه ها و اطلاعات جدید است. عملیات انطباق لایه های اطلاعاتی به دو صورت منطقی یا حسابی به کار گرفته می شود. عملیات حسابی (عملیات هایی نظیر جمع، ضرب، تفریق و تقسیم مقادیر) در یک لایه از داده ها هستند و عملیات منطقی شامل انطباق یافتن آن مناطقی است که در آن ها، مجموعه ای مشخص از شرایط مورد نیاز کاربران یا عوارض دیگر وجود داشته باشد. به طور مثال می توان پهنه بندی برخی بیماری ها را با پهنه بندی بعضی از عناصر انطباق داد و به نتایج قابل توجهی رسید.
نویسنده: دکتر عبدالله سیف ، معصومه رشیدی ، دکتر رضا روزبهانی ، نغمه السادات دهدشتی ، مهندس پریناز پورصفا (مجله دانشکده پزشکی اصفهان سال بیست و نهم/شماره 164 )
