6- کاربرد GIS در تحلیل جرم

جرم پدیده ای است انسانی، بنابراین پراکندگی مکانی آن نیز اتفاقی نمیباشد. شناخت شیوه ها و نحوه تحلیل پدیده جرم دارای اهمیت خاصی میباشد، زیرا به تشخیص الگوهای جغرافیایی مرتبط کمک میکند. تحلیل جرم و عوامل مرتبط با آن نظیر: جمعیت شناختی، اسکان، درآمد یا شرایط اجتماعی میتواند به درک و تشخیص ارتباط بین جرم و مکان وقوع آن بر اساس مقایسه موقعیتها کمک کند. تحلیل جرم به عنوان بررسی “فرآیند منسجم هدایت شده و اخذ اطلاعات بهنگام مرتبط با الگوها و روشهای جرم به منظور پیشگیری و جلوگیری از فعالیتهای مجرمانه از طریق افزایش درک موقعیتها و تحلیل اصولی وضعیت های ارتکاب جرم” تعریف میگردد.

امروزه با گسترده و پیچیده شدن جوامع، موضوع امنیت ابعاد گسترده و پیچیدهای به خود گرفته است. از این رو، موضوع امنیت مردم در شهرها نگاه دقیق و همه جانبهای را میطلبد تا بهتوان با درک دقیق و کشف ارتباطات پنهان بهدرستی اعمال ، قانون نمود. در این میان GIS میتواند به عنوان یک سیستم پشتیبان قدرتمند از مراحل شناخت تا تجزیه تحلیل و تصمیم- گیری در زمینه مدیریت ارتکاب جرم و افزایش ضریب امنیت در جوامع بهکارگرفته شود. در بین مسائل مختلف، امنیت جایگاه ویژهای در زندگی شهری دارد، چرا که از نیازهای اساسی انسان محسوب گردیده و نحوهء پاسخگویی به آن تاثیر مستقیم در . مدیریت بهینه جامعه دارد GIS از طریق تحلیل معیارهایی که در ظاهر ارتباط چندانی با یکدیگر ندارند به مامورین انتظامی کمک میکند تا مکانهای بالقوه جرم خیز را، بهصورت نقشه و به شکل طبقهبندی شده شناسایی نمایند. کاربردهای GIS هنگامی که با GPS ترکیب شود، پیگیری تغییر مکان مجرمین، محل رخداد جرم و شناخت سایر پارامترهای مرتبط را آسان مینماید. با استفاده از GIS میتوان نسبت به کنترل، مدیریت و توزیع نیروهای پلیس در سطح محدوده های جغرافیائی خاص اقدام کرد. ضمنا، ایجاد پایگاه های اطلاعات جرم و تولید نقشه های جرم (Crime Mapping) باعث ایجاد تعامل ویژهای بین نیروهای انتظامی و مردم میشود. مزایای اصلی کاربرد GIS در تحلیل جرم را میتوان در موارد زیر خلاصه نمود:

• تحلیل سریع آماره های جرم و تهیه نقشه های مربوطه،
• شناسایی سریع میزان تراکم ارتکاب جرم در یک منطقه خاص،
• شناسایی تغییرات جرائم در یک نقطه بحرانی در یک محدوده زمانی مشخص،
• تحلیل عوامل وابسته با جنایتهای گروهی مرتبط،
• دریافت اطلاعات جرم ازطریق اعمال عملیات پرسشگری فعال،
• شناسایی تقاطعها و نقاط مستعد جرم خیز،
• پیشبینی و برآورد احتمال وقوع جرم،
• تولید نقشه های جغرافیائی وقوع جرم،
• مقایسه داده های جرم با اطلاعات مردمی،
• تحلیل تراکم جرائم ویژه مانند: توزیع مواد مخدر و سرقت مسلحانه،
• دسترسی و پردازش انواع داده های تولیدشده توسط سازمانهای متعدد،
• مانیتورینگ بهنگام محل وقوع جرم،
• نگهداری سوابق و مدارک جرائم به صورت رقومی،
• تولید خروجیهای کاغذی از تحلیل فرآیندهای جرم و بزهکاری،
• امکان استفاده از شبکه های محلی گسترده،
• ارزیابی عملکرد ایستگاه های پلیسو مجریان قانون (Interactive Crime Analysis Solution)

ثابت شده است که پیشگیری از جرم و تلاش برای کاهش آن با افزودن به تعداد نیروهای پلیس و توسعه تشکیلات قضایی و دادگستری، وضع قوانین محدودکننده، اعمال مجازاتهای شدید و اتخاذ تدابیر امنیتی چندان ثمربخش نیست. به همین جهت، امروزه درسطح جهان گرایش قابل توجهی به بررسیهای علمی پیرامون جرم و جنایت و مجموعه شرایط و اوضاع و احوال مؤثر در کجرویهای اجتماعی طرح شده است. بهویژه، طی چند سال اخیر، علاقه فزآیندهای به آسیبشناسی مکانی-زمانی بروز انواع ناهنجاریهای شهری در محیط GIS مد نظر بوده است . در فرآیند تحلیل جرم، گامهای اصلی در کاهش میزان جرم و جنایت در مناطق و زمانهای بحرانی در سطح یک منطقه قابل شناسایی است که عبارتند از:

• کسب اطلاعات دقیق و به هنگام،
• صف آرایی نیروها از طریق موضعگیری سریع،
• اعمال تاکتیکها و فنون اثربخش و قابل اجرا در زمان وقوع جرم،
• آماده سازی تدارکات و پشتیبانی سخت افزاری و نرم افزاری برای نیروهای پلیس،
• شبیه سازی، مدلسازی و ارزیابی عملیات نیروهای پلیس از صحنه های وقوع جرم.

بنابراین، اصلی ترین عنصر در امنیت، اطلاعات است و برای امنیت شهری این امر به معنی موقعیتهای جغرافیایی و داده های توصیفی مرتبط معنی میگردد. در این میان، فناوری GIS با بررسی روابط جغرافیایی، انسانها، محدوده های مسکونی و منابع طبیعی ابزار مناسبی را برای پیادهسازی تلاشهای امنیتی در روابط پیچیده شهری فراهم مینماید. ابزارهای متداول بسیار وجود دارند که امکان دریافت و تحلیل اطلاعات مرتبط با جرم و بزهکاری را فراهم میکنند. اما فن آوری GIS میتواند با دسترسی به توابع تحلیلی تخصصی، فرآیند تحلیلگری را ارتقا بخشیده و امکان شبیه سازی مجازی از حوادث جنایی را فراهم سازد. یک گام منطقی در فرآیند تحلیل اطلاعات و طراحی الگوها، پیشبینی زمان و مکان وقوع جرم است که نیروهای پلیس را قادر به شناخت نقاط بحرانی موجود مینماید. در کل، نیروهای پلیس برای کاهش میزان وقوع جرم و جنایت نیاز به شناخت عوامل ذیل دارند:

• چه نوع جرمی اتفاق میافتد؟
• جرم کجا اتفاق میافتد؟
• زمان اتفاق جرم کی و چگونه خواهد بود؟
• علت اتفاق افتادن جرم چیست؟

به تازگی موضوع نقشه برداری جرم مطرح شده است که در واقع یک روش علمی است که در آن با استفاده از ثبت رویداد جنایات و جرایم کیفری از جمله، تجاوز به عنف و سرقت میتوان محتمل ترین محل رویداد جرائم را مشخص کرد و احتمال حضور مجرمین در نقاط مختلف شهر یا منطقه را تعیین کرد. اساس این روش ارتباط دادن بین محل جغرافیایی جرائم، نحوه رویداد و ویژگیهای جرایم و چگونگی انتخاب قربانیان و محل جنایت است. در محیط GIS میتوان سایر اطلاعات تکمیلی نظیر: گزارشات پلیس، گشتیها، پزشکی قانونی، تحقیقات محلی، داده های مرتبط با وسایل نقلیه و پایگاه داده های مجرمین و مظنونین را در ارتباط با موضوع بررسی نمود.

منبع: جزوه “کاربرد GIS در برنامه ریزی شهری و منطقه ای”، دکتر علی اکبر رسولی، سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، وزارت کشور

مطالب مرتبط:

چرا محققان علوم شهری به GIS نیازمندند? کاربرد GIS در شهرها (۳- مدیریت آلودگی هوای شهری) کاربرد GIS در شهرها (۴- مدیریت ترافیک و حمل و نقل)