مدل رقومی ارتفاع ( DEM ) مجموعه ای از داده های رقومی می باشد که در تهیه مدل توپوگرافیک سطح زمین به کار می رود. بدین معنا که پدیده های سطح زمین را به صورت مدلهای واقعی یا فرضی می سازد. مدلهای رقومی ارتفاع برای ساخت پوسته زمین از مدل برداری و رستری استفاده می کنند. به عبارت دیگر فرمتهای قابل استفاده برای DEM ، در حالت رستری، شبکه سلولی منظم است که برای هر سلول مقدارارتفاع موجود است و در حالت برداری یا وکتوری مجموعه مشاهدات نقطه ای منظم است که هر نقطه دارای مختصات جغرافیایی ( X و Y) و مقدار ارتفاع ( Z) می باشد.
به طور کلی سه مدل TIN ، Raster و Terrain برای تولید مدلهای ارتفاعی به کار میروند (شکل زیر) که دارای منابع داده متفاوت می باشند و از دو روش اصلی درونیابی و مثلث بندی استفاده می کنند. هر سه مدل زیر قابل تبدیل به یکدیگر هستند وتوابع مخصوص به خود را دارند.
مدل ارتفاعی در سه فرمت TIN ، Raster و Terrain
1- مدل ارتفاعی رستری( Raster ): مدل رستری، شبکه ای ماتریس مانند است که سلولها یا پیکسلهای آن دارای ارتفاع است که این ارتفاع برای مرکز سلول و یا برای کل یک سلول در نظر گرفته می شود (شکل زیر). این مدل رستری ممکن است از درون یابی به دست آمده باشد و یا به صورت نقاط ارتفاعی توسط ماهواره ثبت شده باشد. این مدلها که به DEM معروف می باشد به عنوان پایه در نمایش عوارض زمین و در تحلیل های وابسته به ارتفاع کاربرد دارد. شکل دوم مدل رقومی ارتفاع در حالت رستری است که از زاویه مشخصی سطح زمین را نشان می دهد
مدل سلولی برای ذخیره ارتفاع
مدل ارتفاعی به فرمت Raster
منبع: کتاب “درآمدی بر سیستم های اطلاعات جغرافیایی”، انتشارات دانشگاه پیام نور
