کارتوگرافی (Cartography) از دو لغت زیر تشکیل شده است:
- Charta : به معنی کاغذ
- Graphin : به معنی نوشتن و ترسیم
که در نهایت کارتوگرافی به معنی نقشه نگاری می شود
کارتوگرافی:
به معنای خاص: به مجموعه عملیات ترسیم و چاپ گویند.
به معنی عام: به مجموعه عملیات تهیه نقشه شامل برداشت، محاسبات و ترسیم گویند .
تاریخچه :
- تهیه نقشه جهان نما در قرن نهم قبل از میلاد .
- ترسیم نقشه ها روی لوحه های سنگی، خشت های گلی، کاغذ و فلزات
- حدود 150 سال قبل از میلاد بطلمیوس نقشه هایی با مبنای صحیح و طول و عرض جغرافیایی ترسیم نمود . تا قرنها مورد استفاده قرار می گرفت.
- نقشه های دریانوردی در 1300 م ترسیم شد .
- در اوایل قرون وسطی کلیه نقشه ها با دست چاپ می شد .
- اختراع صنعت چاپ کمک شایانی به کارتوگرافی بود .
- در اواخر قرن 17 م برداشتهای دقیق نقشه برداری به کمک اختراع زاویه یاب ها ممکن شد .
- در خلال جنگ های مختلف، علوم مرتبط با نقشه پیشرفتهای چشمگیری نمودند .
- در قرن نوزدهم میلادی انواع نقشه های موضوعی، توپوگرافی و … تولید شدند.
- قرن بیستم قرن پیشرفت چشمگیر وسایل ترسیم و تهیه نقشه بود.
- در اوایل 1950 م اولین کوششها برای ترسیم رقومی نقشه انجام گرفت.
کارتوگرافی رقومی:
- Digital Cartography
- Computer Assisted Cartography
به نوعی از کارتوگرافی گفته می شود که با داده های رقومی سر و کار دارد و از کامپیوتر به عنوان جزئی لاینفک در فرآیند ترسیم نقشه، تولید داده ها یا چاپ و تکثیر آن استفاده می شود .
استفاده از کامپیوتر در کارتوگرافی رقومی:
- اتوماسیون فعالیت های ترسیم
- استفاده از وسایل پیرامونی
مفهوم کارتوگرافی اتوماتیک را می توان در سیستم های اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) به طور کامل تری یافت.
مزایای کارتوگرافی رقومی:
- هزینه پایین برای تولید نقشه های مورد نیاز
- تولید سریعتر و دقیقتر
- قابلیت انعطاف بیشتر در خروجی (چاپ در مقیاسهای مختلف و محصولهای مختلف)
- حذف کارهای تکراری و خسته کننده (درون یابی …)
- تسهیل روند کنترل تولید (Undo , …)
- خصوصیات و مزایای نقشه های رقومی
- حجم کمتر
- نگهداری کم هزینه و آسانتر
- حمل و نقل آسان
- اندازه گیری دقیق تر و راحت تر
- آمادگی جهت ورود به GIS
معایب کارتوگرافی رقومی:
- حذف حجم زیادی از نیروی انسانی
- حضور تغییرات سریع در فن آوری
- لزوم آموزش
- تهیه ملزومات خاص
نویسنده: فاطمی
