ژئودیتابیس یک فرمت رایج GIS می باشد که بر خلاف سایر فرمتها نظیر Shapefile  دارای مزایایی است که مهمترین آن این است که در Geodatabse  از تمامی مزایای سیستمهای مدیریت پایگاه داده یا DBMS استفاده می شود. برخی از مزایای Geodatabse نسبت به سایر فرمتهای GIS عبارتند از:

• تعداد فایلهای سیستمی کمتر و در نتیجه حجم و اشتباه کمتر
• ذخیره چندین نوع عارضه در یک ژئودیتابیس
• ارتباط راحت تر با سایر نرم افزارها
• عدم محدودیت در حجم
• اندکس گذاری مکانی  (Spatial Indexing)
• تراکنش های طولانی (Long Transaction)
• نسخه گذاری (Versioning)
• قابلیت تعریف دامنه (Domain)
• قابلیت تعریف زیر نوع (Subtype)
• قابلیت تعریف روابط توپولوژیکی(Topological Relationships)
• قابلیت تعریف شبکه هندسی (Geometric Network)

انواع ژئودیتابیس – Geodatabase

در حالت کلی می توان ژئودیتابیس را بر دو نوع طبقه بندی نمود.

1. تک کاربره
   • ژتودیتابیس شخصی یا Personal Geodatabase
   • ژئودیتابیس فایل یا File Geodatabase
2. چند کاربره
   • رومیزی یا Desktop
   • گروه کاری یا Workgroup
   • سازمانی یا Enterprise

در حالت تک کاربره تنها یک کاربر می تواند پایگاه داده را ویرایش نماید و در حالت چندکاربره چندین کاربر می توانند با سطوح دسترسی مختلف و مشخص شده به پایگاه داده متصل شده و تغییراتی را در پایگاه داده لحاظ نمایند. در ژئودیتابیس شخصی داده ها در Microsoft Access ذخیره می گردد که محدودیت حجم تا ۲ گیگا بایت و در ژئودیتابیس فایل داده ها در چندین فایل مجزا و مدیریت شده ذخیره شده و محدودیت حجم تا ۴ گیگا بایت می باشد.

در حالت چند کاربره داده ها در یکی از سیستمهای مدیریت پایگاه داده معروف ذخیره شده و محدودیت حجم بستگی دارد به سیستم مدیریت پایگاه داده مورد استفاده که متناسب است با حافظه سروری که پایگاه داده در آن قرار می گیرد. سیستمهای مدیریت پایگاه داده مورد استفاده با Geodatabase عبارتند از:

• Oracle
• SQL Server
• Informix
• DB2
• PostgreSQL

با استفاده از این تکنولوژی تمامی داده های مربوط به عوارض، شامل دادههای مکانی و توصیفی، در یک پایگاه داده نگهداری می­شوند. به این ترتیب به جای اینکه داده های گرافیکی در فایلهای جداگانه (مثل فایل های dgn یا فایل های shape) و داده های توصیفی نیز در فایلهای مجزا نگهداری شوند، تمامی داده های مکانی و توصیفی مربوط به یک منطقه یا یک شهرمی تواند بطور یکپارچه در یک پایگاه داده ذخیره و نگهداری شوند. این امر موجب می­گردد تا استفاده از امکانات پیشرفته پایگاههای داده برای مدیریت و نگهداری حجم زیاد داده های جغرافیایی امکانپذیر شده و همواره اطلاعات بهنگام در اختیار کاربر قرار گیرد.

از مزایای بهره گیری از فن آوری GeoDatabase می توان به موارد زیرنیز علاوه بر موارد فوق اشاره کرد:

• عدم وابستگی به پایگاه داده و یا به نرم افزار GIS خاص
• نگهداری اطلاعات بصورت پایگاه داده بجای معماری File-Based
• پایگاه داده با عوارض یکپارچه (Seamless Database)
• تسهیل توزیع و به اشتراک گذاری داده ها از طریق شبکه یعنی اینترنت، اینترانت وغیره
• پایگاه داده های مکانی می تواند با معماری سرویس دهنده / سرویس گیرنده (Client/Server) پیاده سازی گردد. در این معماری پایگاه داده ای مانند Oracle11g که دارای قابلیت ذخیره و مدیریت داده های مکانی می باشد، روی Server نصب می شود. کاربران از طریق شبکه و با نرم افزارهای GIS ای که قابلیت اتصال به این نوع پایگاهها را دارند (مانند ArcGIS)، به پایگاه داده Oracle متصل شده و اطلاعات مکانی و توصیفی مورد نظر را از روی پایگاه داده خوانده یا روی آن می نویسند.

نویسنده: مهدی سعیدی انجیله

مطالب مرتبط:

آموزش ابزارهای Conversion Tools در ArcGIS – بخش هفتم کتاب آموزش ژئودیتابیس در نرم افزار ArcGIS ساخت توپولوژی در ArcGIS