ماهواره های مساحی منابع زمینی
ماهواره اسپات Spot
در تاریخ 3 اسفند 1364 هجری شمسی،مطابق با 22 فوریه 1986 میلادی،ماهواره اسپات یک به وسیله مرکز ملی مطالعات فضائی فرانسه یا (CNES=Centre National d. Etudes Spatial)و همکاری کشورهای بلژیک و سوئد،توسط موشک آریان یک، به فضا فرستاده شد. این ماهواره دارای 1750 کیلوگرم وزن و به ابعاد 5/3 ×2 ×2 متر بوده و طول باله خورشیدی آن 6/15 متر می باشد.ماهواره از دو قسمت (بدنه) و بار مفید(سنجنده) تشکیل شده است.
ماهواره در دایره ای شبه قطبی(7/98 درجه)،در ارتفاع 832 کیلومتری،هر 4/101 دقیقه، یک دور به دور کره زمین می چرخد. زمان عبور در خط استوا 10:30 صبح و در عرض جغرافیایی ایران 11 صبح است.تعداد دوران در هر شبانه روز 2/14 می باشد و پس از 26 روز و 369 گردش به دور زمین،تمام سطح زمین را می پیماید در صورتیکه هر دو دوربین، به حالت عمودی تصویربرداری نمایند،فاصله بین دو گذر در خط استوا،108 کیلومتر خواهد شد.
اهداف اصلی این ماهواره عبارتند از:
الف- مطالعه استفاده از اراضی
ب- برآورد موجودی منابع طبیعی تجدید شونده
ج- کمک به مطالعه مواد معدنی و نفت
د- تهیه نقشه های مقیاس متوسط(مثل نقشه های 1:100000) و تهیه نقشه های جدید و به هنگام نمودن یا تصحیح نقشه های 1:50000 .
ماهواره اسپات به طوری که ذکر گردید در صورتیکه سنجنده های آن به شکل عمودی تنظیم شده باشند هر 26 روز یکبار،از هر منطقه تصویربرداری می نماید.ولی با توجه به آیینه ای که در هر سنجنده تعبیه شده این آیینه می تواند27 ± درجه از خط عمودی نوسان داشته باشد و در نتیجه وقتی ماهواره در مسیر خود پرواز می کند،از دو طرف با یکی از سنجنده ها تا 27 درجه ،یا به عبارت دیگر تا 475 کیلومتر از هر طرف را تصویربرداری می نماید.با این مزیت با برداشت تصویر یک منطقه از دو نقطه می توان منطقه را برجسته دید و نقشه آن را تهیه کرد.علاوه بر این فواصل زمانی تهیه تصویر از یک منطقه یا به عبارت دیگر دو تصویر تکراری که در ماهواره لندست 1و2و3، برابر با 18 روز و لندست 4 و 5 برابر با 16 روز بود خیلی کمتر شده و حتی به یک روز می رسد.
مزیت مهم آن از این نظر است که از یک سو تهیه تصاویر بدون ابر را از منطقه ای خاص ممکن می سازد.اگر در یک عبور، منطقه از ابر پوشیده شده باشد، اطلاعات در عبور بعدی، از مسیری که بتوان از منطقه مورد نظر تصویر تهیه کرد، اخذ می شود.از سوی دیگر ، در مواردی که تغییرات شدید و سریع در سطح کره زمین اتفاق می افتد، مثل آتش سوزی یا سیل و طغیان رودخانه ها،تغییرات را در فاصله زمان کوتاهی می توان مطالعه کرد.
امکان تهیه تصاویر به طریقه مایل در مدت 26 روز(تهیه تصویر عمودی از هر منطقه هر 26 روز یکبار امکان پذیر است)، مثلا” در عرض جغرافیایی 45 درجه به 11 مرتبه می رسد که حداقل فاصله زمانی تکرار ، به یک روز و حداکثر به 4 روز (گاهی 5 روز)بالغ می گردد.
برای تهیه تصویر لازم برای برجسته بینی،تصویربرداری از یک منطقه از دو جهت صورت می گیرد.نسبت بین فاصله دو ایستگاه تصویربرداری و ارتفاع پرواز ماهواره تا زمین در خط استوا، تقریبا”75/0 و در عرض 45 درجه برابر با 5/0 می شود و همین امر برجسته بینی را امکان پذیر می سازد.
) در تاریخ 20 ژانویه 1990 میلادی، مطابق با 30 دی ماه 1368 هجریSpot п ) ماهواره اسپات) 2 در 24 سپتامبر 1993 میلادی، مطابق با 2 مهر ماه 1372 Spot ш)شمسی و ماهواره اسپات 3
هجری شمسی ، به فضا پرتاب شد و در مدار قرار گرفت.
ماهواره(Marine observation satellite) MOSI
ماهواره (Mos1) (( مشاهده دریایی یک)) را کشور ژاپن در تاریخ 19 فوریه 1987 میلادی، با یک راکت دو زمانه از پایگاه فضایی تانگاشیما به فضا پرتاب کرد.
هدف از پرتاب این ماهواره ، بهره وری موثر از منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست اعلام شده است. این ماهواره به شکل جعبه ای به ابعاد4/2 ×48/1 ×26/1 متر می باشد.طول باله خورشیدی تا شوی آن 28/5 ×2 متر است. وزن ماهواره تقریبا” 740 کیلوگرم و در ارتفاع 909 کیلومتری سطح زمین ، در هر 103 دقیقه یک بار کره زمین را می پیماید. زمان لازم برای یک پوشش کامل کره زمین 17 روز است.زاویه میل مدار 99 درجه و حرکت ماهواره از شمال به جنوب است.
نویسنده: حمید محمدی